Uitstap naar Den Haag en Leiden
Elk jaar organiseert het departement wiskunde aan de VUB een meerdaagse educatieve uitstap voor de wiskunde studenten en het personeel van de vakgroep.
Het doel van deze excursies is tweedelig:
- we tonen de studenten het belang van wiskunde in de maatschappij, zowel op cultureel, academisch en professioneel niveau;
- het is voor de studenten het ideale moment om informeel contact te leggen met de professoren en de assistenten;
Op aanraden van prof. Ionica Smeets, die een lezing gegeven heeft op de VUB tijdens de conferentie BIMS 2018, zijn we dit jaar vertrokken naar Den Haag en het naburige Leiden.
Escher in het Paleis
In Den Haag hebben we de prachtige tentoonstelling bezocht over de wereldberoemde en fantasievolle voorstellingen van de kunstenaar M.C. Escher.
Deze expositie is permanent gehuisvest is in het vroegere winterpaleis van Koningin-moeder Emma en is ingedeeld in de twee hoofdthema’s uit Escher’s oeuvre: Eeuwigheid & Oneindigheid. Het museum neemt je mee door het leven van Escher en de evolutie van zijn techniek en creativiteit.
In zijn eerdere werken, ervaren we het eerste thema, waarin voornamelijk de klassieke onderwerpen, zoals natuur, perspectief en spiegeling aan bod komen.
In zijn latere werken laat hij zich inspireren door de 14de eeuwse Moorse architectuur in Alhambra. Door de geometrische symmetrieën die aanwezig zijn in de Moorse vlakbetegelingen, begint Escher te experimenteren met meetkundige operaties waarmee hij innovatieve illustraties maakt van wiskundige principes, zoals vlakvulling, oneindigheid, isometrische illusie en structuur van kristallen.
Hoewel Escher zelf geen wiskundige is, slaagt hij erin om wiskunde en kunst op wonderlijke wijze te combineren.
Niet enkel het brede publiek is geïntrigeerd door de onmogelijke objecten (bv. Klimmen en Dalen), of door de optisch illusies (bv. tekenen), maar ook de wiskunde heeft zich laten inspireren door het werk van Escher.
Doris J. Schattschneider beschrijft in haar werk The Mathematical Side of M. C. Escher hoe Escher het wiskundig en wetenschappelijk onderzoek voorafgegaan is bij het klassificeren van reguliere betegelingen.
De tentoonstelling is zeker een aanrader voor de wiskundefans en voor de kunstliefhebbers!
Rijksmuseum Boerhaave
Onze volgende bestemming was het rijksmuseum van Boerhaave te Leiden. De tentoonstelling pakt uit met boeiende en fascinerende audiovisuele presentaties.
We maakten een tocht door de geschiedenis van uiteenlopende wetenschappelijke disciplines: astronomie, geneeskunde, aardrijkskunde en wiskunde.
Zelfs de kleinsten onder ons lieten zich inspireren door Escher voor het creëren van vlakbetegelingen.
Leidse Wiskundewandeling
Aangezien het rijksmuseum van Boerhaave het begin -en eindpunt is van de Leidse Wiskundewandeling, leek het ons de ideale gids om de uiteenlopende locaties in Leiden te verkennen.
Op een rustig tempo doorkruisten we de Leidse binnenstad, terwijl er druk gepraat werd over de impressies die het Escher Paleis en het rijksmuseum van Boerhaave ons hadden nagelaten.
Een aangename verrassing waren de talrijke muurschilderingen die enkele klassieke wetmatigheden uit de fysica uitbeelden.
- In afbeelding 1 zien we de wet van Snellius, de brekingswet uit de optica. Deze formule geeft aan hoe lichtstralen gebroken worden tijdens de overgang van het ene medium naar het andere, waarin het licht zich met verschillende fasesnelheden voortbeweegt (bv. water-lucht).
- Afbeelding 2 illustreert de Lorentzcontractie. Deze wet drukt uit hoe voorwerpen vervormen afhankelijk van de snelheid van de waarnemer. Dit fenomeen wordt samen met de tijddilatatie verklaard door de speciale relativiteitstheorie van Albert Einstein.
- In afbeelding 3 wordt de zwaartekrachtlens-effect uitgebeeld. Wanneer een waarnemer, een (relatief sterk) zwaartekrachtveld en een achterliggend voorwerp ongeveer op één lijn staan, treedt er een lens-effect op, waardoor het licht van het voorwerp wordt afgebogen. De grootte en de aard van dit effect vormen de basis van de algemene relativiteitstheorie van Albert Einstein.
